Dieta Dukana – zasady, wady i zalety

Jedna z najpopularniejszych obecnie diet bazująca na spożywaniu protein, dieta Dukana powstała ok. 30 lat temu we Francji, w latach 70 XX w., ale dużym zainteresowaniem zaczęła cieszyć się dopiero z początkiem XXI wieku. Trudno znaleźć dziś osobę, która nie słyszała o tej metodzie odchudzania, a wśród znajomych spotykamy coraz więcej osób, które ją stosowały. Swoją popularność dieta Dukana zawdzięcza dużej skuteczności, ale przed podjęciem ostatecznej decyzji o jej stosowaniu warto kierować się także dodatkowymi przesłankami, zwłaszcza że należy stosować ją wyłącznie w konsultacji z lekarzem. W tym artykule przybliżymy Ci charakterystykę diety Dukana oraz wskażemy jej wady i zalety.

Historia diety Dukana

W latach 70 XX wieku dr Pierre Dukan, we współpracy z pacjentami cierpiącymi z powodu otyłości, pracował nad alternatywą dla zalecanych i powszechnie wówczas stosowanych diet bazujących na małej ilości kalorii i niewielkich rozmiarach posiłków jedzonych 3-5 razy dziennie. Chcąc uchronić swoich pacjentów przed efektem jo-jo i szybkim powrotem do wyjściowej wagi sprzed odchudzania, opracował nową dietę bazującą na filozofii wyeliminowania z jadłospisu węglowodanów i tłuszczów oraz stopniowej, skutecznej utraty nadmiarowych kilogramów.

Dieta Dukana – fazy

Dr Dukan opracował dla swoich pacjentów plan odżywiania bazujący na ponad 100 dozwolonych składnikach pożywienia oraz następujących po sobie fazach, gwarantujących regularną utratę wagi i jej późniejszą stabilizację. Przestrzegając ściśle wytycznych diety i jadłospisu, można skutecznie schudnąć bez efektu jo-jo. Choć w założeniach diety przyjęte są określone czasy trwania poszczególnych faz, dla każdego pacjenta ustala się je indywidualnie, biorąc pod uwagę ilość nadmiarowych kilogramów i predyspozycje danego pacjenta.

Faza I – uderzeniowa (atak)

Trwa 2-7 dni, a jej zadaniem jest uaktywnienie wzmożonego metabolizmu. W tej fazie jadłospis składa się z wysokoproteinowych składników pożywienia.

Dozwolone są 72 produkty zawierające wysokie ilości białka, tj. chude mięso, ryby, drób i beztłuszczowy nabiał, a zrezygnować należy z wszelkiego rodzaju węglowodanów i tłuszczów innych niż te, które znajdują się w składnikach wysokobiałkowych.

W czasie pierwszej fazy diety Dukana następuje szybki spadek wagi, ok. 2-3 kg.

Faza II – naprzemienna

Po szybkim, gwałtownym spadku wagi, w kolejnej fazie dr Dukan założył dalszy, nieco powolniejszy, stopniowy proces chudnięcia, a potrzebny do tego czas dopasował do ilości planowanych do zrzucenia kilogramów (1 kg na 1 tydzień). Przyjął też założenie, że po pierwszej fazie organizm nie będzie w stanie przez kolejne dni funkcjonować tylko na białkach, ale ich wysoka ilość nadal jest potrzebna w celu skutecznej utraty nadmiarowych kilogramów i osiągnięcia wymarzonej wagi.

W drugiej fazie diety Dukana dozwolone jest łączenie w posiłkach 72 produktów wysokobiałkowych z 28 określonymi warzywami. Niedozwolonymi składnikami są te o dużej ilości węglowodanów: np. ziemniaki, ryż, fasola, kukurydza.

Naprzemienność tej fazy polega na stosowaniu określonego „rytmu” odchudzania, np.:

• 1/1 – 1 dzień, w którym spożywa się tylko białko(proteiny) i 1 dzień, w którym łączy się białko z warzywami
• 3/3 – 3 dni na białko (proteiny) i 3 dni na białko z warzywami
• 5/5 – 5 dni na białko (proteiny) i 5 dni na białko z warzywami
• 2/5 – 2 dni na białko (proteiny) i 5 dni na białko z warzywami (dużo wolniejszy spadek wagi w porównaniu do innych „rytmów”)

Faza III – utrwalająca

Celem tej fazy jest utrwalenie efektów odchudzania osiągniętych w fazie I i II i zapobieganie ponownemu przybraniu na wadze – efektowi jo-jo. Czas jej trwania jest uzależniony od ilości zrzuconych wcześniej kilogramów: na każdy 1 kg zgubiony w fazie II przypada 10 dni żywienia zgodnego z wytycznymi fazy III.

Do spożywanych w fazie II produktów proteinowych oraz warzyw dołączają owoce (oprócz winogron, czereśni, wiśni i bananów), chleb pełnoziarnisty, ser żółty oraz – raz na dwa tygodnie – porcja ryżu, makaronu lub ziemniaków.

Faza IV – stabilizacja

Jest to ostatnia faza odchudzania w diecie Dukana, której celem jest całkowite ustabilizowanie uzyskanej we wcześniejszych fazach masy ciała.

Można pozwolić sobie na dużo więcej, ale nadal nie wolno słodzić kawy czy herbaty oraz jeść słodyczy. W tej fazie należy przestrzegać kilku prostych reguł: raz w tygodniu przeprowadzać tzw. proteinowy dzień, w którym jemy zgodnie z zasadami obowiązującymi w fazie I (np. proteinowy czwartek), codziennie spożywać pełnoziarnisty chleb i zapewnić sobie choćby minimalną dawkę ruchu (np. jeżdżenie windą zastąpić chodzeniem schodami).

Zgodnie z zaleceniami doktora Dukana, tę fazę diety powinno się stosować do końca życia, aby uniknąć ponownego przyrostu wagi.

Dieta Dukana – zalety

• szybka utrata masy ciała już w fazie I (choć jest to wyłącznie utrata niewydalonego wcześniej jedzenia zalegającego w jelitach oraz wody z organizmu).
• skuteczność – postępując ściśle według zaleceń diety i będąc pod kontrolą lekarską, można stracić zbędne kilogramy i nie wrócić do wagi sprzed diety. Jest to jedna z niewielu diet skutecznych przy otyłości spowodowanej np. zaburzeniami hormonalnymi.
• tempo utraty kilogramów mieści się w normie (przyjmuje się, że bezpieczna norma to 0,5-1 kg utraty masy ciała tygodniowo).

Dieta Dukana – wady

• niedobór niezbędnych wartości odżywczych: ograniczenie pożywienia tylko do protein powoduje niedobór większości niezbędnych mikroelementów i niektórych witamin, co w efekcie może doprowadzić do awitaminozy.
• stopień ryzyka powikłań w tej diecie jest tym wyższy, im więcej odchudzająca się osoba ma kilogramów do zgubienia
• negatywny wpływ na samopoczucie: w pierwszych tygodniach odchudzania osoba na diecie Dukana może czuć objawy podobne do objawów grypowych: bóle głowy, zmęczenie, rozdrażnienie, trudności z koncentracją, biegunki. Osobom na diecie Dukana, w pierwszej fazie, może towarzyszyć uczucie ciągłego głodu.
• niewskazana przy wysiłku fizycznym: ani podczas pracy, ani rekreacyjnie, ponieważ nie dostarcza organizmowi węglowodanów.
• obciążenie nerek i wątroby: narządy te są w czasie stosowania diety Dukana pod ciągłą presją wydalania zbędnego białka. W wyniku zachodzącego procesu ketozy (spalania tkanki tłuszczowej zamiast węglowodanów), ludzki organizm nie jest w stanie przyswoić tak dużej ilości białka, dlatego praktycznie połowa wartości energetycznej, która z niego pochodzi może nie być wykorzystana, tylko wydalona wraz z moczem.
• dieta, której nie można stosować bez konsultacji z lekarzem; nie jest wskazana bez przeprowadzenia wyników badań nerek.
• dieta niewskazana dla osób, u których występują problemy z nerkami, kobiet w ciąży oraz matek karmiących i osób z cukrzycą typu I oraz typu II przyjmujących insulinę.
• w czasie stosowania diety może wystąpić problem brzydkiego oddechu, metalicznego posmaku w ustach i wydalania moczu o silnym, nieprzyjemnym zapachu.

Podsumowanie

Dieta Dukana, choć bardzo skuteczna, wymaga stałej kontroli lekarskiej i nie może być przeprowadzana „na własną rękę”, w oczekiwaniu, że jest kolejną „dietą – cud”. Efektywność działania tej diety jest związana ze ścisłym przestrzeganiem jej reguł, łącznie z wyjątkowo długim czasem, jaki trzeba poświęcić na jej całkowite przeprowadzenie. Jest też dietą ryzykowną i w niektórych przypadkach może wywrzeć negatywne skutki zdrowotne.

Dietę Dukana można polecić osobom o dużej nadwadze lub otyłości, które świadomie chcą zmienić swój styl odżywiania, nie mają możliwości regularnego uprawiania sportów, i bezskutecznie, choć trzymając się zaleceń, stosowały inne diety i gotowe są na wszystkie wyrzeczenia, jakie się z nią wiążą.

Z pewnością nie jest to dieta dla osób, które szybko chcą zgubić kilka kilogramów, a następnie powrócić do starych nawyków żywieniowych i z czasem, w efekcie, znów przytyć.